Rodzina
Ajnuska żona
Rodzina ajnuska
Rodzina
„Wozem konnym podjechała młoda córka starca, miała na sobie jedwabne ubranie, w ręku trzymała zawiniątko z ciemnoniebieskimi szklanymi paciorkami. Syn niósł słomianą sakwę, do której wetkniętych było kilka mieczy” – w taki sposób Bronisław Piłsudski opisał pierwsze spotkanie ze swoją przyszłą ajnuską żoną . Jest to jedyna wzmianka o Ciusammie w jego twórczości.
Dziewczyna miała wtedy 23 lata. Spotkali się podczas pierwszego udziału badacza w Święcie Niedźwiedzia (iomante) w wiosce Otosan, w drugiej połowie września 1902 roku. W grudniu Piłsudski przeniósł się do wioski Ai, gdzie spędził zimę. Zamieszkał w chacie z bali w stylu rosyjskim należącej do Bafunkego (Aikichiego Kimury), znanej wśród sachalińskich Ajnów osobistości. Córka jego starszego brata Śirekua bywała tam często, a dom wodza stał się odtąd stałą bazą wypadową dla etnografa. Prawdopodobnie Ciusamma była idealną nauczycielką języka. Ajnulog Mashiho Chiri w taki sposób opisał ich historię:
„Działo się to 40 lat temu. Polski antropolog Bronisław Piłsudski przybył na Sachalin jako zesłaniec. Zamieszkał w osadzie Ai (obecnie: Aihama) leżącej w pobliżu osady Shirahama i spędzał dni na badaniach etnograficznych. Wioskowy wódz miał ukochaną bratanicę. Nazywała się Ciusamma. Jej uroda budziła podziw nawet na całej wyspie Sachalin, gdzie pełno było pięknych dziewczyn. Młody Piłsudski, towarzyski, jak przystało na człowieka Zachodu, o imponującym wyglądzie, zaskarbił sobie szacunek wioski. Podziw Ciusammy dla Piłsudskiego przerodził się w miłość. Po pewnym czasie ta merokopo i przystojny młodzieniec o zielonkawoniebieskich oczach wyznawali sobie miłość w okolicach plaży, gdzie kwitły czerwone róże japońskie, i w gęstych zielonych zagajnikach. Ta miłość „Piłsudskiego – wspaniałego mężczyzny z brodą sięgającą torsu, dobrego człowieka, i Ciusammy – najpiękniejszej dziewczyny w wiosce”, stała się legendą i jest tematem rozmów w tej smutnej osadzie po dziś dzień. Ajnuskie dziewczyny zazwyczaj same wybierają sobie mężów, tym razem jednak uczucie Ciusammy napotkało silny opór rodziców. Młodzi go jednak przezwyciężyli i się pobrali. Uwili sobie miłosne gniazdko w osadzie w tych północnych stronach i mieli dwoje dzieci.”
Pod koniec września 1903 roku odbyła się, zinicjowana przez Bafunkego, tradycyjna ajnuska ceremonia ślubna Bronisława Piłsudskiego i Ciusammy, a 12 lutego 1904 roku przyszło na świat ich pierwsze dziecko – syn Sukezō Kimura. Gdy 8 grudnia kolejnego roku urodziła się ich córka – Kyo Kimura (po ślubie zmieniła nazwisko na Ōtani) Piłsudskiego nie było już w wiosce Ai. W połowie września rozstał się z rodziną na zawsze. Odwiedził ich wówczas już pod japońską okupacją z zamiarem zabrania ze sobą w podróż powrotną do Polski, jednak rodzina Ciusammy nie zgodziła się na wyjazd ciężarnej z małym dzieckiem. Wcześniej, gdy opuszczał Sachalin bez rodziny, miał przykazać żonie, by o nim nie opowiadała ludziom. Sam też nie chwalił się nikomu.
Po 25 latach Fumio Nonaka, dziennikarz sachalińskiej gazety „Karafuto Nichinichi Shinbun”, zdołał przeprowadzić wywiad z Ciusammą. Tak opisała scenę pożegnania: „Wkrótce P., owinąwszy się futrem, wsiadł do sań ciągnionych przez 10 psów. Żona Shinki ze swoim słodkim dzieciątkiem, które jeszcze ssało pierś, na plecach, z narastającym bólem w sercu, skuliła się w śniegu. Sanie ruszyły. Jakby tknięty przeczuciem, że to może być pożegnanie na zawsze, Pi poczuł, że żal ściska mu gardło. Shinki, dotąd milcząca, z oczami pełnymi łez i spuszczoną głową, nagle jak oszalała pobiegła za mknącymi saniami, zanosząc się płaczem. Ale rozpędzone sanie nie miały zamiaru się zatrzymać. Pi podniósł rękę, kilka razy odwrócił się i pożegnał z żalem. Wyczerpana biegiem Shinki padła w śnieg i głośno płakała. Odprowadzający Bafunke miał również w oczach palące łzy…”
18 grudnia, dziesięć dni po narodzeniu córki, której nigdy nie poznał, Bronisław Piłsudski wypłynął z Władywostoku w kierunku Japonii opuszczając Rosję na zawsze.
Polski ziemianin Józef Wincenty Piotr Piłsudski herbu Kościesza odmiana Piłsudski ...